аналитика
Экономика тууралуу эң мыкты эксперттик ой-пикирлер, баалар жана божомолдоолор >>
-
15 Июнь 2011
Саммит: максат аныкталып, багыт тандалды
Жарыяланган учуру: 15.06.2011
Айданбек Акмат уулу, Азаттык үналгысы
15-июнда Астанада Шанхай кызматташуу уюмунун саммити өттү. Анда кыргыз президенти Роза Отунбаева сөз сүйлөп, бир катар жолугушууларды өткөрдү.
Астанада Шанхай кызматташуу уюмунун он жылдык мааракелик саммити өттү. Саммитке уюмга мүчө Кыргызстан, Казакстан, Орусия, Өзбекстан, Тажикстан жана Кытай президенттеринен башка, Иран, Пакистан, Ооганстан мамлекет башчылары катышты.
Кыргызстандын президенти Роза Отунбаева саммиттин алдында Астанада Казакстан президенти Нурсултан Назарбаев жана Кытайдын мамлекет башчысы Ху Цзинтао менен жолугушуп, эки тараптуу кызматташуулар боюнча сүйлөшүүлөрдү өткөрдү.
“Чайна дейли” гезитинин жазганына караганда, Ху Цзинтао кыргыз президенти менен жолугушууда Кытай бардык тармактар боюнча кызматташууларды бекемдөөгө, өз ара мамилени жаңы деңгээлге чыгарууга даярдыгын билдирген.
Казак президент Нурсултан Назарбаев менен Роза Отунбаеванын жолугушуусунда Кыргызстан экономикасына инвестиция сала турган фонд жөнүндө сөз болгон.
Белгилүү болгондой, Кыргызстандын мурдагы бийлиги учурунда 100 млн. доллар каражаты бар инвестициялык фонд түзүү демилгеси көтөрүлгөн. Бирок ал ушул кезге чейин ишке аша элек.
Отунбаеванын Астанадагы демилгелери
Астана саммитинде сөз сүйлөгөн президент Роза Отунбаева Кыргызстандагы июнь каргашасына көңүл буруп, Шанхай кызматташуу уюмунда мына ушундай чатактарга кандай реакция жасоонун жол-жобосу аныктала электигин ачыктаган.
Президент Шанхай кызматташуу уюмуна мүчө өлкөлөрдүн ортосунда такталбаган чек ара, суу маселелери турганын айтып, уюм мына ушул маселелерди чечүүнүн механизмдерин иштеп чыгууга карай багыт алса деген оюн билдирген.
Отунбаева Шанхай кызматташуу уюмунун саммитине акыркы жолу катышып жатканын, күзүндө Кыргызстанда президенттик шайлоо өтөрүн айтып, ага байкоочуларды жиберүүнү сураган.
Президенттик аппараттын стратегиялык талдоо жана байкоо бөлүмүнүн башчысы Орозбек Молдалиев ШКУ аркылуу чек ара маселелерин чечүү демилгеси орундуу экенин, бирок аны турмушка ашыруу татаалдыгын мындайча чечмеледи:
- ШКУ аркылуу механизмди иштеп чыгуу кыйын. Анткени Кытайдын тышкы саясатта беш принциби бар. Алардын бири - башка мамлекеттердин ички ишине кийлигишпөө. Мына ошого такап туруп алышат. Бир четинен ал деле туура. Кытай ички ишибизге кийлигише баштаса, ошо бойдон чыкпай калышы мүмкүн.
10 жылдык тарыхка ээ болгон уюм ушул мезгилде эмнелерге жетишти деген суроолор да жок эмес. Эксперт Кубатбек Кожоналиев Шанхай кызматташуу уюму өзүнүн жогорку деңгээлине жете элек деген пикирде:
- ШКУнун максаттары кандай болуп жатат? Регионалдык деңгээлде азыркы коркунуч, көйгөйлөргө каршы туруп, туруктуулукту камсыздоо болуп атат. Булар азыркы кезде мына ошол көйгөйлөргө канчалык каршы турууда? Менин оюмча, уюм дагы өзүнүн күчүнө жете элек го. Анткени бүгүнкү көйгөйлөр - террорчулук, экстремизм, экономикалык кризистер чаржайыт кетип жатат.
Астана саммитинин соңунда бир катар документтерге кол коюлду. Алардын ичинде Баңги заттарына каршы стратегия жана ШКУга мүчө болууга арыз берген мамлекеттердин милдеттери тууралуу меморандум болду.
Казак президенти Нурсултан Назарбаев саммитте террорчулар, жикчилдер, баңги зат ташуучулар интернетти ийгиликтүү пайдаланып жатканын, ошондуктан электрондук эгемендүүлүктү аныктоо жана киберполиция түзүүгө мезгил жеткенин билдирди. Бул демилгени эми Кытай өкмөтү аткарууга аракет жасайт болуш керек. Анткени ШКУга төрагалык кезегине ылайык Кытайга өттү.
